Darowizna nieruchomości

Umowa darowizny jest formą przeniesienia własności nieruchomości. Cieszy się ona dużą popularnością szczególnie wśród członków rodziny, ponieważ pozwala zredukować skutki podatkowe lub w ogóle ich uniknąć. Jakie kwestie należy mieć przy tej okazji na uwadze?

Forma umowy darowizny nieruchomości

Co do zasady umowa darowizny powinna posiadać formę pisemną. Jeżeli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, np. mieszkanie, wówczas konieczne jest sporządzenie umowy w formie aktu notarialnego. Ma to swoje plusy. Przede wszystkim to notariusz jest zobligowany do odprowadzenia stosownego podatku, a poza tym można mieć pewność, że taka umowa spełnia wszelakie wymogi formalne i prawne, w związku z czym znacznie trudniej jest zakwestionować jej ważność (takie przypadki zdarzają się w praktyce).

Istotną rzeczą jest również to, że darowizny, które zostały przekazane na 10 lat przed śmiercią darczyńcy, wliczają się do udziału spadkowego w przypadku obliczania prawa zachowku.

Podatek od umowy darowizny nieruchomości

Trzeba pamiętać, iż umowa darowizny rodzi skutku podatkowe. Wysokość podatku jest uzależniona od wartości nieruchomości oraz od tego, do której grupy podatkowej należą strony umowy. Pod tym względem w najkorzystniejszej sytuacji są członkowie najbliższej rodziny – ze wskazaniem na grupę 0 mieszczącą się w obrębie I grupy podatkowej. W I grupie podatkowej znajdują się: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha oraz teściowie. Grupa 0 pomniejszona została o teściów, zięcia i synową – jest ona zwolniona z podatku. Dalsza rodzina jest albo warunkowo zwolniona z podatku, albo musi go zapłacić.

Może się zdarzyć, że przedmiotem darowizny jest nieruchomość obciążona hipoteką. Jeżeli wartość hipoteki przewyższa wartość nieruchomości, podatek od spadku i darowizn wynosi 0 zł – bez względu na to, czy stronami umowy są członkowie najbliższej rodziny, czy osoby niespokrewnione ze sobą.

Gospodarstwo rolne jako przedmiot umowy darowizny nieruchomości

Sprawy dotyczące umowy darowizny, której przedmiotem jest gospodarstwo rolne, są nieco skomplikowane z podatkowego punku widzenia. W ustawie o podatku rolnym zamieszczona jest definicja gospodarstwa rolnego. Jest nim obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych w operatach ewidencyjnych jako użytki rolne, gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczających 1 ha przeliczeniowy. Stanowiąc one własność lub znajdują się w posiadaniu osoby fizycznej bądź osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej. Ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn korzysta nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi, o ile w chwili nabycia nieruchomość ta stanowi gospodarstwo rolne lub jego część, a także wówczas, gdy wejdzie w skład gospodarstwa rolnego stanowiącego własność nabywcy. Duże znaczenie ma w tym kontekście czas prowadzenia tego gospodarstwa przez nabywcę – musi być to minimum 5 lat od dnia nabycia.