Podatek od darowizny

Darowizna to umowa nazwana prawa cywilnego – jej celem jest nieodpłatne przysporzenie obdarowanemu korzyści. Pociąga to za sobą określone konsekwencje prawne oraz podatkowe. Kto płaci podatek od spadków i darowizn oraz ile wynosi jego wysokość?

Co do zasady stroną zobligowaną do zapłacenia podatku od darowizny jest obdarowany. Strony umowy mogą jednak postanowić inaczej – stosowny zapis powinien znaleźć się w umowie. Na wysokość podatku wpływ mają dwa czynniki: wartość przedmiotu darowizny oraz przynależność stron umowy do określonej grupy podatkowej.

Grupy podatkowe

Wyróżnia się następujące grupy podatkowe:

– I grupa: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie,

– II grupa: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie, pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków, rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,

– III grupa: inni nabywcy.

W obrębie I grupy podatkowej funkcjonuje grupa 0, do której zaliczają się: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Kwota wolna od podatku a grupa podatkowa

Dla każdej grupy podatkowej przypisane są limity, których nieprzekroczenie nie powoduje obowiązku podatkowego (podatek płaci się od nadwyżki). Są to następujące kwoty:

– 9637 zł  dla I grupy podatkowej,

– 7276 zł  dla II grupy podatkowej,

– 4902 zł dla III grupy podatkowej.

Stawki podatku

W momencie powstania obowiązku podatkowego trzeba udać się do urzędu skarbowego w celu zapłacenia podatku (darowiznę zgłasza się na druku SD-Z2), którego wysokość obliczają urzędnicy. Stawki wynoszą:

– I grupa podatkowa: 3 proc. przy nadwyżce w wysokości do 10 278 zł, 308,30 zł i 5 proc. nadwyżki przy nadwyżce w wysokości przekraczającej 10 278 zł, 822,20 zł i 7 proc. nadwyżki przy nadwyżce w wysokości przekraczającej 20 556 zł,

– II grupa podatkowa: 7 proc. przy nadwyżce w wysokości do 10 278 zł, 719,50 zł i 9 proc. nadwyżki przy nadwyżce w wysokości przekraczającej 10 278  zł, 1 644,50 zł i 12 proc. nadwyżki przy nadwyżce w wysokości przekraczającej 20 556 zł,

– III grupa podatkowa: 12 proc. przy nadwyżce w wysokości do 10 278 zł, 1 233,40 zł i 16 proc. nadwyżki przy nadwyżce w wysokości przekraczającej 10 278 zł, 2 877,90 zł i 20 proc. nadwyżki przy nadwyżce w wysokości przekraczającej 20 556 zł.

Darowizna bez podatku

Z obowiązku płacenia podatku od spadku i darowizn zwolnione są osoby należące do 0 grupy podatkowej. Muszą spełnić ważny warunek, a mianowicie zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego przeciągu 6 miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego. Uwaga: jeśli umowa zawarta została w formie aktu notarialnego, notariusz dokonuje zgłoszenia do urzędu skarbowego (i zajmuje się sprawami podatkowymi).

Darowizna w zeznaniu podatkowym

Przepisy wymagają ujęcia darowizny w rocznym zeznaniu podatkowym. W przypadku rozliczających się razem małżonków mających wspólnotę majątkową wystarczy uwzględnienie darowizny we wspólnej deklaracji. Jedynie podatnicy z 0 grupy podatkowej nie muszą wpisywać darowizny do zeznania.