Obowiązki obdarowanego

Podpisanie umowy darowizny pociąga za sobą różne skutki, m.in. w postaci obowiązków, które spoczywają zarówno na darczyńcy, jak i na obdarowanym. O czym zatem musi pamiętać osoba przyjmująca darowiznę?

Podatek

Co do zasady obowiązek uiszczenia podatku od spadków i darowizn spoczywa na obdarowanym (oczywiście strony umowy mogą podjąć inne ustalenia w tym zakresie). Wysokość podatku jest uzależniona od dwóch czynników: wartości przedmiotu darowizny oraz przynależności stron umowy do konkretnej grupy podatkowej. W ramach każdej z grup podatkowych są limity – jeśli nie zostaną przekroczone, nie trzeba płacić podatku. Podatek naliczany jest od nadwyżki. Członkowie najbliższej rodziny (0 grupa podatkowa) są zwolnieni z obowiązku podatkowego, pod warunkiem, że w przeciągu 6 miesięcy od nabycia darowizny zgłoszą ten fakt do urzędu skarbowego (jeśli umowę zawarto u notariusza, to on zajmuje się tymi kwestiami). Ważny jest moment powstania obowiązku podatkowego. Ma to miejsce wówczas, kiedy:

– darczyńca złożył oświadczenie w formie aktu notarialnego,

– darczyńca spełnił przyrzeczone świadczenie (przy umowach, których nie zawarto w formie aktu notarialnego).

Wdzięczność dla darczyńcy

Moralnym obowiązkiem obdarowanego jest wdzięczność dla darczyńcy. W przypadku jej braku darczyńca może odwołać darowiznę (w przepisach mowa jest o rażącej niewdzięczności obdarowanego i konsekwencjach z niej wynikających).

Pomoc dla darczyńcy w postaci alimentów

W świetle prawa obdarowany nie ma obowiązku sprawowania opieki nad darczyńcą, ale są wyjątkowe sytuacje, kiedy prawo obliguje obdarowanego do udzielania pomocy darczyńcy. Dzieje się tak wówczas, gdy darczyńca popada w niedostatek – czyli w stan, gdy nie może samodzielnie utrzymać się lub wypełniać obowiązku alimentacyjnego. Obdarowany musi zapewnić darczyńcy odpowiednie środki do życia, które odpowiadają usprawiedliwionym potrzebom darczyńcy. Nie ma obowiązku tego robić, o ile zwróci darczyńcy wartość wzbogacenia.

Wykonywanie poleceń określonych w umowie

W umowie darowizny można zamieścić zapis o poleceniach, które obdarowany musi wykonać. Przykładowo – darczyńca przekazał obdarowanemu nieruchomość mieszkalną, lecz w zamian polecił mu przyjęcie pod dach swojej córki. Czy obdarowany zawsze musi wypełniać polecenia? Otóż nie. Ma prawo odmówić w poniższych sytuacjach:

– gdy jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków pomiędzy nim a darczyńcą,

– gdy wydał przedmiot darowizny w naturze w takim stanie, w jakim przedmiot ten się znajduje.